Cukrzyca – rodzaje, przyczyny i objawy tej groźnej choroby

Cukrzyca to jedna z najpowszechniejszych chorób cywilizacyjnych, która dotyka miliony Polaków, a jej zasięg nieustannie rośnie. Szacuje się, że blisko 3 miliony osób w Polsce żyje z tym schorzeniem, z czego niemal 2 miliony pozostaje niezdiagnozowanych. To przewlekła choroba metaboliczna, która skutkuje podwyższonym poziomem glukozy we krwi, zagrażając nie tylko codziennemu funkcjonowaniu, ale także zdrowiu wielu organów. Cukrzyca dzieli się na różne typy, a jej przyczyny sięgają zarówno genetyki, jak i stylu życia. Zrozumienie tej choroby oraz jej objawów jest kluczowe dla skutecznego leczenia i zapobiegania powikłaniom, które mogą się z nią wiązać.

Cukrzyca – co to jest?

Cukrzyca to grupa przewlekłych schorzeń metabolicznych, które charakteryzuje hiperglikemia – podwyższony poziom glukozy we krwi. W Polsce na cukrzycę choruje blisko 2,7 miliona osób dorosłych. Przyczyną hiperglikemii są zaburzenia związane z insuliną, dotyczące albo jej wydzielania, albo działania w organizmie.

Jakie są rodzaje cukrzycy?

Cukrzyca występuje w kilku odmianach:

• typ 1,
• typ 2,
• ciążowa,
• 3c.

Typ 1, o podłożu autoimmunologicznym, diagnozuje się głównie u dzieci i młodzieży. Zdecydowanie najczęściej spotykana jest cukrzyca typu 2 (90% przypadków), charakteryzująca się insulinoopornością. Kobiety w ciąży narażone są na cukrzycę ciążową (3–5% przypadków). Cukrzyca typu 3c, zwana wtórną, rozwija się na skutek innych chorób.

Jakie są przyczyny cukrzycy i czynniki ryzyka?

Cukrzyca typu 1 ma podłoże genetyczne i autoimmunologiczne, gdzie organizm niszczy własne komórki beta trzustki odpowiedzialne za produkcję insuliny. W typie 1 predyspozycje genetyczne i zaburzenia układu immunologicznego odgrywają kluczową rolę.

Cukrzyca typu 2 rozwija się głównie wskutek czynników środowiskowych. Do głównych przyczyn zalicza się nadwagę, brak aktywności fizycznej i nieprawidłowe odżywianie. Do czynników ryzyka zalicza się również występowanie cukrzycy w rodzinie, wiek i nadciśnienie tętnicze. W typie 2 otyłość, brak ruchu i niezdrowa dieta są silnie powiązane z rozwojem choroby.

Choć oba typy cukrzycy wiążą się z podwyższonym poziomem glukozy we krwi, ich przyczyny są odmienne.

Jakie są objawy cukrzycy?

Wzmożone pragnienie i częste oddawanie moczu to jedne z pierwszych objawów cukrzycy. Dołączają do nich często stały głód, osłabienie i uczucie zmęczenia. W przypadku cukrzycy typu 1 może wystąpić również kwasica ketonowa, która w skrajnych przypadkach prowadzi nawet do śpiączki. Innymi symptomami, na które warto zwrócić uwagę, są problemy skórne, takie jak np. zakażenia grzybicze, a także zaburzenia lipidowe oraz pogorszenie wzroku i słuchu. Szybka diagnoza ma kluczowe znaczenie – umożliwia skuteczne leczenie i, co najważniejsze, zapobiega poważnym powikłaniom.

Jakie są metody leczenia cukrzycy?

Leczenie cukrzycy obejmuje różne metody, na czele z insulinoterapią i lekami doustnymi. W przypadku cukrzycy typu 1, regularne wstrzykiwanie insuliny jest absolutnie niezbędne dla utrzymania zdrowia. Cukrzyca typu 2 często leczona jest lekami doustnymi, takimi jak metformina. Równie istotne są modyfikacje stylu życia i systematyczna kontrola glikemii. Dodatkowo, terapia obejmuje leczenie nadciśnienia i zaburzeń lipidowych, co minimalizuje ryzyko powikłań.

Jaką dietę należy stosować przy cukrzycy?

Podstawą leczenia cukrzycy jest odpowiednio zbilansowana dieta, która skutecznie reguluje poziom glukozy we krwi. Powinna być bogata w produkty o niskim indeksie glikemicznym, takie jak:

• brokuły,
• szpinak,
• kalafior.

Warto również sięgać po:

• nasiona chia,
• słonecznika,
• dyni,
• produkty pełnoziarniste.

Wprowadzenie tych zmian żywieniowych, w połączeniu z normalizacją masy ciała, przyczynia się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2 i jej powikłań. Dodatkowo, zdrowe odżywianie poprawia ogólne samopoczucie i dodaje energii.

Jakie są powikłania cukrzycy?

Cukrzyca to podstępna choroba, która może prowadzić do szeregu poważnych powikłań. Nieleczona sieje spustoszenie w organizmie, uszkadzając narządy i zwiększając ryzyko rozwoju nowotworów. Do najgroźniejszych konsekwencji należą:

• neuropatia,
• retinopatia,
• choroby serca, w tym zawał i udar.

Pojawiają się także problemy z nerkami, a nawet groźny zespół stopy cukrzycowej. Właśnie dlatego tak istotne jest odpowiednie leczenie i stała kontrola choroby.